Tuvalet Eğitimi Krizi: 7 Adım + Ebeveyn Planı

Tuvalet eğitimi krizi çoğu ailede 3–4 haftalık dalgalanmalar halinde yaşanır. Amaç “bir anda tamamen bitirmek” değil; bedensel sinyalleri fark etme, olumlu deneyim ve tekrar ile çocuğun kontrol hissini artırmaktır. Aşağıdaki plan, Van'daki ailelerin ev ortamında uygulayabileceği pratik bir çerçevedir. İlgili okuma: Çocuklarda Ekran Süresi.

Belirtiler ve sık senaryolar

• Kaka tutma / lazımlık korkusu: Özellikle kabızlık sonrası ağrı hafızasıyla artar.
• Altına kaçırma: Oyuna dalma, okula/kreşe geçiş, kardeş doğumu gibi streslerde artar.
• Çişi son anda söyleme: Vücut sinyalini fark etme becerisi gelişiyor olabilir; sabır + hatırlatma gerekir.

7 adımda sakin tuvalet eğitimi planı

1. Hazırlık köşesi: Lazımlık/klozet adaptörü, ayak desteği taburesi, ıslak mendil, kitap/çıkartma. Ortam sıcak ve mahrem olsun.
2. Rutin saatler: Uyanınca, öğle yemeği sonrası, akşam banyodan önce 5 dakikalık “deneme” oturuşu.
3. Bedeni öğret: “Karnın buradaysa (eliyle göstersin) tuvalete gidelim.” Basit görseller ve işaretler kullanın.
4. Olumlu pekiştirme: Çaba puanlanır; 5 puanda küçük ödül (birlikte kitap/oyun). Başarıya değil denemeye ödül.
5. Korku için kademeli yaklaşım: Önce giyinik oturma → kısa süre → pantolon diz altına → iç çamaşırla → tam deneme. Her basamak 2–3 tekrar.
6. Kaza yönetimi (nötr): “Kaza oldu, sorun değil. Şimdi birlikte temizleyelim.” Az laf, çok rutin. Azarlama yok.
7. Gerilemede reset: Hastalık/taşınma/kardeş doğumu gibi stres varsa 1–2 hafta “temel rutine” dönün; başarıları görünürleştirin.

Kaka tutmaya özel mini protokol

• Rahatlama: Ilık banyo + karın masajı (saat yönü). Doktor önerisi varsa lif/sıvı düzeni.
• Kısa-kısa oturma: 2–3 dk x 3 set; zorlamadan, sakin oyun/kitapla.
• Korku cümlesini değiştir: “Acıyacak” → “Vücudun bırakmayı öğreniyor, ben yanındayım.”
• Başarıyı büyüt: Takvim/çıkartma tablosu: “Denedi/İşaret verdi/Başardı”.

Kreş/okul ile iş birliği

• Sinyal kartı: Öğretmenle tek işaret (eli kaldırıp tuvaleti gösterme) üzerinde anlaşın.
• Planlı hatırlatma: Her 90 dakikada kısa deneme; kazalar nötr dille yönetilir.
• Geri bildirim defteri: Gün sonunda 3 kutu: denedi/başardı/kaza.